شهر مشهد که از وجود حرم امام رضا (ع) بهره می برد به عنوان پایتخت مذهبی ایران شناخته می شود و به همین دلیل است که سالانه نظر گردشگران خارجی و داخلی زیادی را به خود جلب می کند، به همین خاطر این عامل باعث شده تا علاوه بر جنبه مذهبی و زیارتی در جنبه های گردشگری نیز پیشرفت های چشمگیری داشته باشد و با گذشت زمان این شهر بیشتر از قبل از قالب مذهبی خارج شده و جنبه های گردشگری پیدا کرده است. در این مطلب قصد داریم تا محبوب ترین و پرطرفدار ترین جاهای دیدنی مشهد را به شما مسافران عزیز معرفی نماییم که در سفر به مشهد از این اماکن هم دیدن کنید.
مقبره شیخ بهایی مشهد
«بهاءالدین محمد عاملی» معروف به «شیخ بهایی» به سال ۹۳۵ ه. ق در «بعلبک» متولد شد. در هفت سالگی با پدرش به ایران آمد. وی مدتی وزیر «شاه عباس» صفوی بود. در سیاست و فرهنگ ایران نقش مهمی داشت. از این دانشمند تالیفات متعددی به جا مانده است.
نسبت «شیخ بهایی» به «حارث همدانی» از صحابه معروف حضرت علی (ع) میرسد. مقبره این دانشمند بین صحن امام و صحن آزادی قرار دارد.
مدرسه عباسقلی خان مشهد
این مدرسه به عنوان یکی از جاهای دیدنی مشهد در ابتدای خیابان نواب صفوی قرار دارد. بانی آن «عباسقلی خان بیگلربیگی» بوده و تاریخ بنای آن سال ۱۰۷۷ ه. ق است.
گنبد خشتی مشهد
این آرامگاه در خیابان طبرسی، کوچه نوغان، نزدیک فلکه طبرسی واقع شده است. در این مکان (امامزاده محمد) مدفون است نسبت این امامزاده با هجده واسطه به «امام سجاد» (ع) میرسد. گنبد این آرامگاه آجری است و به همین علت، گنبد خشتی نامیده شده است. سبک معماری آرامگاه به بناهای دوره صفویه شباهت دارد.
گنبد سبز مشهد
در اواسط خیابان دکتر باهنر (خاکی) و در فلکه گنبد سبز واقع شده و به جهت رنگ فیروزهای آن، به گنبد سبز معروف میباشد. این بنا مدفن «شیخ محمد مومن» عارف استرآبادی است که به سال ۹۰۴ ه. ق وفات یافته است. کتاب «تحفه حکیم مومن» در طب قدیم، اثر این دانشمند است. این ساختمان به سال ۱۰۱۱ هجری قمری به دستور «شاه عباس» ساخته شده است. مدتی این محل خانقاه گروهی از صفویه بوده است. هم اکنون این آرامگاه توسط اداره میراث فرهنگی حفاظت میشود.
پیر پالاندوز مشهد
«شیخ محمد عارف» متوفی به سال ۹۸۵ ه. ق مشهور به پیر پالاندوز از زهاد معروف زمان خود بوده است. از آن جهت که این عارف برای امرار معاش، پالاندوزی میکرد؛ به «پیر پالاندوز» شهرت یافته است. آرامگاه وی مقابل بست پایین واقع شده است. اصل بنا در زمان «سلطان محمد خدابنده» ساخته شده و در سالهای اخیر توسط آستان قدس بازسازی گردیده است.
آرامگاه نادر (گنجینه باغ نادری) مشهد
در چهار راه شهدا مشهد، میان باغ مصفایی آرامگاه نادر بنا شده است که به عنوان یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد لقب گرفته است. این ساختمان توسط انجمن آثار ملی در سال ۱۳۳۸ هجری شمسی ساخته شد. مجسمه نادر در حالی که سوار بر اسبی است و تبرزینی در دست دارد، بر فراز آرامگاه نصب شده است. این مجسمه توسط موسسه مجسمهسازی (Bruni) در ایتالیا ساخته شده است. ارتفاع این مجسمه ۵ متر میباشد. وزن تقریبی آن حدود ۱۴۰۰۰ کیلوگرم است. در داخل آرامگاه، موزهای وجود دارد که اسلحه، کلاهخود، زره و لوازم رزمی زمان نادر که شامل تعداد ۱۳۰ نوع اسلحه آن زمان است نگهداری میشود. این آرامگاه در سال ۱۳۴۲ گشایش یافته است. «نادرشاه» در شوال سال ۱۱۴۸ ه. ق به سلطنت رسید و در جمادیالثانی ۱۱۶۰ ه. ق به دست افراد قزلباش در قوچان کشته شد. در محوطه آرامگاه وی کتابخانهای عمومی به نام کتابخانه «علامه طباطبایی» وجود دارد.
میامی (امام زاده یحیی) مشهد
«امام زاده یحیی» یکی از فرزندان زید و نوه امام «زینالعابدین» (ع) است. مادرش «ریطه» دختر «ابی هاشم عبدالله بن محمد حنیفه» میباشد. در سال ۱۰۷ ه. ق متولد شده. یحیی برای ادامه مبارزات خود علیه بنیامیه، چون امنیت جانی نداشت، از نینوا (کربلا۹ به مدائن رفت و از آنجا به خراسان هجرت کرد. سرانجام در «جوزجان» از توابع خراسان در سال ۱۲۵ ه. ق در سن ۱۸ سالگی به شهادت رسید. بقعه مبارکه امامزاده یحیی (میامی) از جاهای دیدنی مشهد و در جاده سرخس، ۵۰ کیلومتری مشهد میباشد. این آرامگاه در دامنه کوهی، به فاصله یک کیلومتری از قریه «میامی» واقع شده است. بنای این ساختمان متعلق به قرن دهم هجری است.
خواجه مراد مشهد
«هرثمه بن عین» مشهور به «خواجه مراد» متوفی به سال ۲۱۰ ه. ق است. مقبره وی در ۱۴ کیلومتری جنوب خاوری مشهد در بلندی های مشرف بر بینالود قرار گرفته است.
خواجه اباصلت مشهد
«اباصلت هروی» مشهور به «خواجه اباصلت» خادم حضرت رضا (ع) متوفی به سال ۲۳۶ ه. ق میباشد. مدفن وی در کنار جاده مشهد، فریمان در فاصله ۱۰ کیلومتری مشهد واقع شده است.
آرامگاه فردوسی مشهد
«حکیم ابوالقاسم فردوسی» در سال ۴۱۱ ه. ق زندگی را بدرود گفت. او بزرگترین حماسهسرای ایران میباشد که شاهنامه را در مدت ۳۰ سال سروده است. آرامگاه این شاعر بزرگ و نامی در ۲۴ کیلومتری شمال غربی مشهد (توس) در مسیر جاده مشهد- قوچان واقع شده است. آرامگاه فردوسی در باغ بسیار مصفایی قرار دارد. در داخل محوطه آرامگاه تابلوهای سنگی زیبا، از داستانها و حماسههای شورآفرین شاهنامه وجود دارد. کار بازسازی این آرامگاه در سال ۱۳۴۷ به اتمام رسیده است. در مغرب باغ آرامگاه موزهای است. از جمله اشیاء این موزه یک جلد شاهنامه خطی به وزن ۳۷ کیلوگرم میباشد. آرامگاه فردوسی به عنوان یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری مشهد انتخاب شده است تا یاد این شاعر بزرگ ایران زمین همیشه در تاریخ این کشور زنده بماند.
بنای هارونیه مشهد
در نزدیکی آرامگاه فردوسی، بنای هارونیه قرار دارد که تاریخ دقیق ساختمان آن روشن نیست. بنای هارونیه از جاهای دیدنی مشهد محسوب میشود و گردشگران را به خود جذب میکند. وجه تسمیه این بنا هنوز معلوم نیست. احتمالاً این ساختمان مدتی خانقاه بوده است. ساختمان آن به آتشکده شباهت دارد؛ لذا چنین تصور میشود که در دورههای اولیه اسلام، مسلمین آن را تغییر شکل داده و به صورت مسجد در آورده باشند. چون آرامگاه «امام محمد غزالی» در توس میباشند و محل آن دقیقاً روشن نیست، در مجاورت این بنا به یادبود این دانشمند، سنگ مزاری نصب شده است.
پارک جنگلی وکیل آباد مشهد
پارک وکیل آباد در فاصله ۱۰ کیلومتری جنوب غربی مشهد قرار گرفته است. این پارک دارای قنات آب گوارا میباشد.
پارک ملت مشهد
این پارک در مغرب مشهد و در حاشیه بلوار وکیل آباد واقع است. مساحت آن ۷۲۰۰۰۰ متر مربع میباشد. پارک ملت از بزرگترین و با صفاترین پارک های شهر و از جاهای دیدنی مشهد محسوب میشود. در آن شهربازی و سایر امکانات تفریحی برای کودکان وجود دارد. در این پارک مسجد برای انجام فریضه نماز مسافرین ساخته شده است استخر زیبا، درختان و گلهای فراوان فضای آن را بسیار دلپذیر نموده است.
پارک کوهسنگی مشهد
در جنوب مشهد در انتهای خیابان دکتر علی شریعتی (کوهسنگی) و در دامنه کوههای جنوبی مشهد قرار دارد. این پارک دارای استخر زیبا و رستورانی برای پذیرایی عمومی میباشد. اگر بخواهیم بگوییم که در جاهای دیدنی مشهد کجا خوبه، قطعا پارک کوهسنگی یکی از اولین انتخاب ها خواهد بود.
اخلومد (اخلمد) مشهد
در مسیر جاده مشهد- قوچان و به فاصله ۸۴ کیلومتری مشهد واقع شده، فاصله جاده فرعتی آن تا جاده آسیایی حدود ۱۶ کیلومتر است. در انتهای رودخانه پرآب آن دو آبشار وجود دارد که ارتفاع یکی از آنها ۲۳ متر است. از روستای (اخلمد) تا آبشار حدود ۳ کیلومتر فاصله است که این مسیر را باید پیاده طی نمود. باغات فراوان و میوههای آن مخصوصاً سیب اخلمد معروف است.
جاغرق مشهد
یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد جاغرق است. جاغرق در ۲۱ کیلومتری جنوب غربی مشهد و در ۵ کیلومتری جنوب غربی طرقبه قرار دارد. باغات فراوان آن، هوای دلنشینی به وجود آورده است.
شاندیز مشهد
در فاصله ۳۸ کیلومتری جنوب غربی مشهد واقع شده است. در این منطقه کوهستانی، چشمسارها و باغات فراوانی وجود دارد. پوستین دوزی یکی از صنایع دستی این منطقه است. در اطراف شاندیز امکانات پیست اسکی موجود است.
طرقبه مشهد
در ۱۶ کیلومتری جنوب غربی مشهد، بخش طرقبه واقع شده است. این آبادی در منطقه کوهستانی و دارای باغهای فراوانی است. رودخانهای از کنار آب عبور میکند. در این بخش پارک عمومی زیبایی وجود دارد. سبدهای دستی ساخته شده اهالی، سوغات آن به شمار میرود. یکی از معروف ترین جاهای دیدنی مشهد طرقبه است.
بند گلستان مشهد
در فاصله ۶ کیلومتری طرقبه، بند قدیمی گلستان بر روی رودخانه گلستان قرار دارد. طول تاج بند در حدود ۱۲۰ متر، ارتفاع آن ۱۴، عرض پایه ۲۸ و عرض تاج ۱۴ متر میباشد.
این بند در حوالی ۴۰۰ الی ۵۰۰ سال قبل در دوره تیموریان بنا شده که در سالهای اخیر مرمت و بازسازی شده است. بند گلستان در فصل بهار که به واسطه بارندگی، آب آن زیاد میشود. منظره بسیار جالب و زیبایی دارد.
بند یا سد گلستان نیز از جاذبه های دیدنی استان خراسان رضوی و شهر مشهد است که در پایین دست منطقه توریستی طرقبه و شاندیز، آبهای جاری دره های بالادست را پشت خود جمع کرده و منظره ای زیبا و دیدنی به وجود آورده که بسیاری از علاقمندان به طبیعت و تفریح قایق سواری را به سوی خود میکشاند.این سد آجری بوده و تاریخ آن به زمان تیموری برمیگردد و اهمیت مهندسی آب را در زمانهای قبل یادآور مینماید. روستای تاریخی گلستان هم که سد مذکور را به نام همین روستا نام گذاری کرده اند، از لحاظ موقعیت امام زادگان یاسر و ناصر که روایت است، جسد آنها سوزانده شده دارای اهمیت مذهبی خاصی است.
سد طرق مشهد
در نبود دریاچه و یا رودخانه در شهری، معمولا سدها به عنوان یکی از جاذبه های آن شهر محسوب میشوند. سد طرق نیز یکی از جاهای دیدنی مشهد است که در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی ، بر روی رودخانه طرق (در نزدیکی بند قدیمی طرق) احداث شده است. این سد از نوع دو قوسی متقارن، متشکل از ۲۲ بلوک به عرض ۱۴ متر میباشد. ارتفاع سد از پی آن ۸۱ متر، صخامت تاج ۸۰/۴ متر، ضخامت در پی ۸۴/۱۲ و طول تاج ۳۲۲ متر میباشد. هدف از احداث این سد، تامین نیازهای آبی شهر میباشد.
شاهان گرماب مشهد
شاهان گرماب در فاصله ۵۳ کیلومتری جنوب خاوری مشهد. بر بالای تپهای قرار گرفته و دارای چشمه آب گرمی است که حرارت آن به ۴۸ درجه سانتیگراد میرسد. این آب معدنی برای بهبود رماتیسم، آرتروز و عوارض کوفتگی موثر است. برای رفتن به آنجا باید از جاده فریمان استفاده کرد اتوبوسهای شاهان گرماب، از تعاونی کشور جم، واقع در پنج راه پایین خیابان، میدان وحدت حرکت میکنند.
زشک مشهد
منطقه توریستی و تفریحی زشک یکی از جاهای دیدنی مشهد و از جمله روستاهای گردشگری ایران است که در ۳۰کیلومتری مشهد قرار گرفته است . این منتطقه ییلاقی که در درهای زیبا از رشته کووهای البرز شمالی قرار گرفته است با طبیعت بکر و زیبا ی خود با آب وهوایی خنک شرایط مناسبی را برای مردم شهر مشهد تامین کرده است . در این منطقه با رستورانهای بزرگ و بین ال مللی چون پدیده و دشت بهشت و باغ سالار و ارم نیاز مردم را در کنار طبیعت به مواد غذایی نیز رحت کرده است. این منطقه از طریق یک بزرگراه و با عبور از کنار قلعه باستانی ویرانی و دهکده المپیک ثامن الائمه به مشهد دسترسی دارد . در این منطقه صنایع دستی و نانهای محلی مختلفی وجود دارد که میتواند برای هر توریست و ایرانگردی جالب باشد.
خانه ملک مشهد
این بنا در خیابان امام خمینی مشهد واقع شده و یکی از نمونه خانه های زیبای برجا مانده از دوران انتقال معماری در اواخر عصر قاجاریه محسوب می شود. بنای مزبور در گذشته بسیار وسیع تر بوده اما اکنون تنها بخش بیرونی آن برجای مانده که شامل دو طبقه است. طبقه بالایی دارای سقف مشبک و منبت کاری شده چوبی و شومینه گچبری زیبایی است. خانه ملک امروزه از جاهای دیدنی مشهد و مرکز هنر های سنتی میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی است.
سد چالیدره مشهد
این منطقه یکی از خوش آب و هواترین نقاط ییلاقی مشهد به شمار میرود. سد چالیدره یک سد خاکی رس است که بوسیله رودخانه جاغرق پر آب می شود و دارای امکانات تفریحی مانند قایق پدالی، قایق سواری، ماهیگیری، رستوران و آلاچیق می باشد. این سد در ابتدای جاده روستای نغندر و در سمت چپ جاده در دره ای با همین نام ساخته شده است.
باغ گیاه شناسی مشهد
این باغ گیاه شناسی دارای مساحت تقریبی ۲۵ هکتار و در غالب ۱۱ کلکسیون از ترکیب هنر معماری، معماری منظر و علم گیاهشناسی شکل گرفته است که در تاریخ ۲۲ خردادماه سال ۱۳۹۲ افتتاح گردید. از زیباترین جاهای دیدنی مشهد میتوان این باغ را نیز در لیست قرار داد. مدت زمان احداث مجموعه ۱.۵ سال و مبلغ اجرایی و فضای سبز معادل ۱۵ میلیارد تومان هزینه گردید. در این پروژه ۴۲ پیمانکار و ۴۵۰ نیروی کارگر مشارکت داشتند. مجموعه دارای ۴۴.۷۷۶ متر مربع چمن ،۱۴۹۵۰ اصله درخت و درختچه ،۱۲۳۰۰ متر مربع پرچین، ۲۵۲۵۲ متر مربع گل دائم،۹۵۰۰ متر مربع گل فصل، ۶۸۲۰۰ متر مربع معبر می باشد.